Contoh Cerita Rakyat Asal-usul Surabaya Bahasa Jawa Singkat dan Ulasan Pendek Pesan Moralnya

19 November 2022, 10:57 WIB
Sinopsis cerita rakyat Asal-usul Surabaya dari Jawa Timur menggunakan bahasa Jawa non krama inggil dan contoh pesan moral atau hikmahnya /Pixabay/ignartonosbg

MALANG TERKINI - Jawa Timur terkenal dengan cerita rakyat nusantara penuh pesan moral yang berjudul Asa-usul Surabaya. Kisah turun-temurun ini diabadikan dalam patung yang merupakan lambang kota tersebut.

Seperti apa kisahnya bila ditulis menggunakan bahasa Jawa non krama inggil?

Nah, di sini Malang Terkini akan menyajikan contoh cerita rakyat berjudul Asal-usul Surabaya menggunakan bahasa Jawa non krama inggil dan informasi lainnya.

Baca Juga: Cerita Rakyat Jawa Timur, Legenda Gunung Bromo yang Terletak di Empat Wilayah Lengkap dengan Pesan Moral

1. Kisah yang Diangkat dalam Cerita Rakyat Asal-usul Surabaya Bahasa Jawa

Dalam cerita ini, pembaca disuguhi dengan gambaran pertempuran demi pertempuran sengit antara dua binatang yang memiliki kekuatan seimbang.

Menurut beberapa cerita yang beredar, pertempuran dua binatang tersebut dilatarbelakangi oleh kekesalan salah satu binatang kepada binatang lawannya setelah daerah kekuasaannya dijamah, yang menyebabkan binatang buruannya berkurang.

Karena tidak ada kalah menang dalam pertempuran tersebut sebab keduanya sama-sama kuat dan mereka sudah bosan bertikai terus-menerus, pada akhirnya mereka membuat kesepakatan, yaitu masing-masing dari mereka hanya boleh berburu mangsa di daerah kekuasaan masing-masing.

Baca Juga: Contoh Cerita Rakyat Timun Mas Bahasa Jawa Singkat dan Ulasan Pendek Pesan Moralnya

Masing-masing dari mereka kemudian bisa hidup dengan tenang di daerah kekuasaannya setelah peraturan tersebut disepakati dan dipatuhi.

Akan tetapi, pada suatu hari, ada yang melanggar kesepakatan. Hal itu memicu keributan yang lebih dahsyat lagi. Mereka sama-sama terluka. Namun tetap, belum ada yang memenangkan pertempuran tersebut.

2. Pesan Moral Cerita Rakyat Asal-usul Surabaya

Cerita rakyat Asal-usul Surabaya mengajarkan pembaca agar tidak melanggar kesepakatan, serta mengandung anjuran untuk menghindari sifat serakah agar bisa hidup dengan rukun.

3. Ringkasan Cerita Rakyat Asal-usul Surabaya Bahasa Jawa

Rek, ayo moco “Cerita Rakyat Asal-usul Surabaya Bahasa Jawa” ndek ngisor iki.

“Cerita Rakyat Asal-usul Surabaya Bahasa Jawa” ndek ngisor iki iso mbok woco pas awmu lodang karo leyeh-leyeh. Utowo iso mbok wacakno neng anakmu sakdurunge dheke turu.

Baca Juga: Cerita rakyat NTT, Legenda Bukit Fafinesu di Kabupaten Tengah Utara Lengkap dengan Pesan Moralnya

Iki “Cerita Rakyat Asal-usul Surabaya Bahasa Jawa”:

Bien, onok iwak hiu Suro ambek Boyo sing gaenane gegeran ra mandek-mandek. Siji podo sengite karo sijine koyok-koyok wis gaonok obate. Gaonok sing kalah yo gaonok sing menang soale loro-lorone podo-podo gedhi, podo-podo kuat, podo-podo pinter, yo podo-podo nggragas.

Gegerane Suro ambek Boyo kui guduk gara-gara rebutan wedokan, tapine gara-gara rebutan badokan sampek cokot-cokotan ambek jotos-jotosan soale wis nepsu paten-patenan.

Awale, Suro kaliren, wis mbadok mangsa-mangsa ndek segoro tapi sek durung wareg-wareg. Akhire dheke mblakrak neng daratan cek iso nguber mangsa liyone. Ndedepi bedhes, kidang, manuk, iwak cilik, ambek macem-macem. Ngemplok sing iso diemplok seakeh-akehe, sewareg-warege, selego-legoe.

Baca Juga: Apa yang Dimaksud dengan Cerita Rakyat? Berikut Pengertian, Ciri-ciri, Fungsi, dan Jenis-jenisnya

Dheke moro mulih maneh neng segoro asale, leyeh-leyeh, nyaplok mangsa maneh lek luwe maneh. Moro leyeh-leyeh maneh. Nyaplok maneh. Ngono tok sakteruse.

Ganti dino. Suro sing nggragase puoll pingin maneh dedep-dedep bedhes koyok wingi. Dheke kaet ngroso koyok-koyok mangan bedhes ambek liyo-liyone ndek daratan wis dadi panganan utomo sakmarine mangan mangsa ndek segoro. Lek gak mangan iku, dheke gak lego-lego. Pokoke kudu komplet koyok wingi, pikire dheke.

Singkate, dedep-dedep mangsa ndek daratan wis dadi kebiasaane Suro sakmarine ngenak-ngenakno mangan ndek segoro. Tapi dheke yo tetep ati-ati tenan pas dedep-dedep ndek papan kui, ben gak konangan karo Boyo, penguwasa papan iku.

Baca Juga: Cerita Rakyat Malin Kundang, Dongeng Nusantara Berkisah Anak Durhaka

Tapine, masio Suro wis pinter eram nyaplok mangsa ndek papan iku sampek gak dikonangi sopo-sopo sakliyane kewan sing dicaplok, suwi-suwi Boyo yo tetep ngroso koyok onok sing aneh ndek papan kekuwasaane. Dheke ngroso mangsae ndek papan iku moro-moro kalong akeh, dadi mek titik banget, gak koyok biasane.

"Laiyo, ndek kene kok tambah sepi koyok ngene yo. Biasane akeh bedhes glantongan ndek wit iko, kidang-kidang playon, manuk-manuk menclok ndek watu, ambek uakeh tenan kewan-kewan liyone. Lha tapi, kewan sing ketok saiki kok mek titik men. Lha liyone nang ndi kabeh, kok raa ketok blas,” jare Boyo.

“Iki jane podo mingslep singitan kabeh opo onok kewan sing meneng-meneng nyaploki jatahku se? Sek-sek, ojok-ojok, onok menungso sing moro-moro ngendrem kewan-kewan ndek kene?” jare Boyo.

Baca Juga: Contoh Cerita Rakyat Malin Kundang Bahasa Jawa Singkat dan Ulasan Pendek Pesan Moralnya

Iku sebabe ono siji dino, Boyo singitan suwi ndek mburine watu gedhi mek pingin ngonangi kiro-kiro sopo seng meneng-meneng nyaploki badokane Boyo sampek gak ukuran iku.

“Gaiso tak neng no iki, aku kudu weruh opo sebabe. Yo wis, aku tak singitan neng mburie watu gedhi iki. Bekmenowo, moro-moro aku ngonangi opo-opo utowo sopo-sopo sing nyebabno badokanku kalong akeh,” jare Boyo.

Akhire, kebiasaan anyare Suro iki dikonangi Boyo. Boyo moro metu tekok papan singitane. Ngamuk tenan neng Suro.

Baca Juga: Cerita Rakyat Sangkuriang dan Pesan Moralnya, Lahirnya Putri dari Rahim Babi hingga Asal-usul Tangkuban Perahu

“Whoey, Suro, ojok nggarakno atiku kesumet, lha nyapo kon dedep-dedep kewan ndek kene? Ape ngentekno badokanku? Kon wingi-wingi lek nyolong kok ra ukuran? Jan goblok men, papanmu kui guduk ndek kene, tapi ndek kono, segoro.

Awale, Suro njegidek ae dikonagi Boyo. Dheke gak pingin ngreken karo cangkemane Boyo. Tapi, suwi-suwi, atine Suro yo melu kesumet. Moro loro-lorone podo-podo adu cocot, adu cokot, adu jotos, yo adu cakar.

Blas-blaso, gaonok sing pegel ndek gegeran kui. Gaonok sing kalah, yo gaonok sing ngalahno. Loro-lorone yo podo-podo mandek gegeran lek wis podo-podo bosen. Menene, yo geger maneh. Menene maneh, yo geger terus.

Baca Juga: Apa Definisi Cerita Rakyat, Struktur, dan Contohnya?

Mari ngono, onok siji dino Suro ambek Boyo wis podo-podo pegel gegeran terus, yo podo-podo bosen pisan. Dadi loro kewan iki wis sepakat gak gegeran maneh, loro-lorone kudu janji gak bakal nyaplok mangsa ndek njoboe wilayah kekuwasaane dhewe-dhewe. Suro mek oleh nyaplok mangsa ndek segoro, Boyo mek oleh nyaplok mangsa ndek daraten.

“Awdhew wes bosen too gegeran terus koyo ngene iki, saiki yok diayem-ayemi maneh. Tukarane dilereni sek. Ben iso ayem koyok sakdurung-sakdurunge, kudu podo-podo ngerti ndi batas kekuwasaane dhewe-dhewe. Kon ndek segoro, aku ndek kene. Aku mek oleh nggolek badokan ndek kene, kon mek oleh nggolek badokan ndek kono,” jare Boyo.

Loro kewan iki wis podo-podo gelem akur. Ndek wektu sing suwi, wis gaonok critone maneh kewan-kewan alasan nontok Suro ambek Boyo kalap geger. Pokoke, wektu iku neng alas ayeme tenan. Palingan yo mek krungu sworo-sworo kewan-kewan cilik sing mblayu keweden dikepong “predator”.

Njeketek, pas wes ayem-ayeme koyok ngene iki, dadakno Suro meneng-meneng budal dedep-depep kewan inceran ndek papane Boyo. Kewan iki jan kuendell men, gaonok kapok-kapoke dikonangi karo Boyo koyok sing biyen-biyen. Dheke ngenak-ngenakno mangan kewan inceran tapi yo tetep sik ati-ati.

Baca Juga: Contoh Cerita Rakyat Populer Jawa Timur, Ringkasan, dan Hikmahnya

Akhire, konangan maneh dadakno. Boyo kesumet maneh. Moro nglarak Suro. Sing Suro, njegidek, ra romongso salah, yo ra njok sepuro, moro rodok mlengos.

Tapi akhire, loro-lorone kalap tarung maneh. Cocot-cocotan maneh, cokot-cokotan maneh, cakar-cakaran maneh, sampek getih loro-lorone podo muncrat.

Gegerane tambah sengit, kesit. Tapi tetep, gaonok sing kalah, yo gaonok sing menang.

Suro ambek Boyo podo-podo catu ndek buntute. Barengan, buntute Boyo ndekcokot Suro, buntute Suro ndekcokot Boyo. Posisine koyok patung Suroboyo sing sik onok sampek saiki

Itulah contoh ringkasan dan pesan moral cerita rakyat Asal-usul Surabaya menggunakan bahasa Jawa non krama inggil.***

Editor: Ratna Dwi Mayasari

Tags

Terkini

Terpopuler